Njegovom vakufnamom (darodavnicom) od 8. januara 1537. godine (26. rajab 943) osnovana je Gazi Husrev-begova medresa, a dokumentom je oporučeno i da: „što preteče od troškova za gradnju medrese, neka se za to kupi dobrih knjiga, koje će se upotrebljavati u medresi, da se njima koriste čitaoci i da iz njih prepisuju oni koji se bave naukom“.
Djela sa posvetom Gazi Husrev-bega
Prilikom provale vojske Eugena Savojskog u Sarajevo, 1697. godine, Gazi Husrev-begov vakuf je poharan, pri čemu je iz Biblioteke odnesen veliki broj knjiga. Ipak, oni koji su skrbili o Biblioteci su uspjeli sačuvati dio knjiga, među kojima i nekoliko djela sa posvetom i pečatom samog Gazi Husrev-bega.
Sve do 1863. Biblioteka je djelovala u sklopu Gazi Husrev-begove (Kuršumli) medrese, a onda je te 1863. godine, na poticaj guvernera Topal Osman-paše, Uprava Gazi Husrev-begova vakufa za potrebe smještaja Biblioteke dogradila jednu oveću prostoriju uz Gazi Husrev-begovu džamiju.
U tom prostoru Biblioteka je bila sve do 1935. godine, kada je, zbog povećanja knjižnog fonda prouzrokovanog između ostalog i zatvarenjem brojnih biblioteka i islamskih institucija širom BiH, preseljena u prostorije uz Carevu džamiju.
Tamo se nalazila sve do 1992. i početka posljednjeg rata, kada je iz sigurnosnih razloga čitav bibliotečki fond izmješten na nekoliko lokacija širom grada.
Tokom četiri ratne godine eksponati su nekoliko puta premještani, te je tako cjelokupan fond Gazi Husrev-begove biblioteke sačuvan od propasti.
Nakon rata Biblioteka je smještena u zgradu pokraj ženskog odjeljenja Gazi Husrev-begove medrese na Drveniji, gdje je ostala sve do 2013. godine, kada je preseljena u za nju namjenski izgrađenu zgradu, poklon države Katar.
Od 15. januara 2014. Gazi Husrev–begova biblioteka djeluje u prelijepom, multifinkcionalnom prostoru površine 7.000 kvadratnih metara na Baščaršiji, u ulici Gazi Husrev-begova 46, odmah uz Kuršumli medresu, u čijem okrilju je Biblioteka i nastala.
Najveći fond rukopisa na orijentalnim jezicima
Gazi Husrev–begova biblioteka danas posjeduje najveći fond rukopisa na orijentalnim jezicima u jugoistočnoj Evropi, koji broji 100.000 bibliotečkih jedinica (štampanih knjiga, časopisa i različitih dokumenata).
Tu su i rukopisi na bosanskom i raznim evropskim jezicima i preko 10.500 kodeksa rukopisa sa djelima iz islamskih nauka, filozofije, lijepe književnosti, historije, logike, medicine, veterine, matematike, astronomije...
Najstariji rukopis koji se čuva u Biblioteci je teološko djelo Ihjau ulumud-din, od Ebu Hamid Muhameda el-Gazalija, prepisano 1131. godine.
Najvrijednija djela obrađena su u Odjelu za restauraciju i digitalizaciju Biblioteke, pa su dostupna i u digitalnoj formi.
U okviru Gazi Husrev–begove biblioteke djeluje i Muzej sa više od 1.200 eksponata, koji svjedoče o bogatoj kulturnoj tradiciji Muslimana, ali i ostalih naroda Bosne i Hercegovine.
