Franjevačka crkva i samostan Svetog Ante Padovanskog
Franjevačka 6
Tip: Arhitektura, Religija, Historija, Ostaci rata, Nacionalno blago
Crkva Svetog Ćirila i Metoda sa Bogoslovijom, prva moderna katolička univerzitetska ustanova u BiH, smještena je Starom Gradu, u ulici Josipa Stadlera, na uglu sa ulicom Muse Ćazima Ćatića.
Oko 30 metara zapadno je Muzička akademija, a odnedavno se uz Crkvu na istočnoj strani nalazi i Svećenički dom Vrhobosanske nadbiskupije.
Početkom austrougarske vladavine u BiH nije bilo dovoljno biskupskih svećenika i to je bila prepreka za uspostavljanje redovne crkvene hijerarhije. Stoga je Sveta Stolica već 1880. zatražila od Zemaljske vlade otvaranje pokrajinskog sjemeništa.
Kompleks je izgrađen između 1892. i 1896. po projektu Josipa Vancaša, a sa namjerom da svjedoči jedinstvo zapadnog i istočnog kršćanstva crkva je u septembu 1896. posvećena svetim apostolima Ćirilu i Metodu.
Bogoslovija je kontinuirano djelovala tokom austrougarskog perioda, vremena između dva svjetska rata, kao i tokom Drugog svjetskog rata, sve do 1944. godine, kada je Njemačka vojna komanda dio zgrade pretvorila u bolnicu.
Nakon rata rad Bogoslovije nije obnovljen, već se u prostorije uselio partizanski medicinsko-sanitarni bataljon, da bi 25. decembra 1946. godine, na Božić, rad Bogoslovije i zvanično bio obustavljen. Objekat su potom koristile druge jedinice Jugoslovenske vojske, te Uprava studentskih domova.
Istočno krilo objekta Bogoslovija ponovo počinje koristiti 1969, a zapadno 1973. godine. Od tada Bogoslovija djeluje u kontinuitetu sve do 1992. godine, kada zbog ratnih dejstava obustavlja rad. U posljednjem ratu zgrade crkve i Bogoslovije nekoliko puta su granatirane i pretrpjele su znatna oštećenja.
Po završetku rata objekat Bogoslovije je obnovljen, a 1997. posjetio ju je i papa Ivan Pavao II.
Graditeljska cjelina - Crkva Svetog Ćirila i Metoda sa Bogoslovijom proglašena je nacionalnim spomenikom BiH 2011. godine.