Staro Jevrejsko groblje
Kovačići
Tip: Arhitektura, Historija, Nacionalno blago
Graditeljska cjelina - kompleks vila u Petrakijinoj ulici, koju čine Vila Mandić i vile Heinricha Reitera, Hermine Radisch i Forstratha Miklaua, predstavlja najočuvaniju cjelinu vila iz austrougarskog perioda u Sarajevu.
Kompleks svjedoči o načinu gradnje u centru Sarajeva s početka 20. vijeka, kada se grad širio prema zapadu, a najveći projektantski autoriteti u BiH su gradili objekte u skladu sa Građevinskim redom za „Zemaljski glavni grad Sarajevo“ iz 1893. godine, koji je vodio računa da budući izgled grada bude u skladu sa tadašnjim evropskim standardima.
Ove reprezentativne stambene vile, različite od ostalih austrougarskih objekata iz tog doba, građene su 1903. i 1904. godine.
Prva je 1903. godine, na zapadnoj strani ulice izgrađena vila Mandić za sarajevskog advokata i političara, doktora Nikolu Mandića, po projektu Karla Paržika.
Monumentalni stambeni objekat u duhu historicizma građen je po uzoru na luksuzne evropske vile iz tog perioda. U narednim decenijama služio je kao rezidencija ambasadora Velike Britanije, Konzulat SAD, sjedište Gradskog komiteta Saveza komunista, nakon čega je u nju smješten Olimpijski muzej BiH.
Na početku opsade Sarajeva, 1992. godine zgrada je granatirana i zapaljena. Restauracija vile, u kojoj se ponovo nalazi Olimpijski muzej BiH, obavljena je do 2019. godine po projektu Ivana Štrausa.
Prema sjeveru niz nastavlja vila Heinricha Reitera, sina bogatog trgovca, projektovana 1903. kao zamak sa visokim tornjem sa šiljastim „alpskim“ krovom.
Vila je od 1914. više puta mijenjala vlasnika, a od 1985. je u posjedu porodice Sofić, koja u dijelu objekta živi, dio je pretvorila u poslovni prostor - radionicu za obradu zlata i drugih plemenitih metala, a od 1996. dio prostora izdaje Konzularnom predstavništvu Velike Britanije u BiH.
Dalje na sjeveru je 1904. izgrađena vila Hermine Radisch sa nekoliko stambenih jedinica i uticajima „mađarske secesije“. Bila je u vlasništvu porodice Hajima Fincija, trgovca iz Sarajeva od 1915. do 1948. godine, kada je proglašena društvenom svojinom, sa izuzetkom nekoliko stanova koji ostaju u posjedu porodice Finci.
Nasuprot toj vili Rudolf Tonnies 1903. projektuje vilu Forstratha Miklaua kao stambeni objekat u kojem iza Drugog svjetskog rata žive porodice istaknutih socijalističkih političara. Porodica Behmen 1962. vilu prodaje Udruženju lovačkih organizacija BiH, koje naredne godine u njoj otvara restoran „Lovac“.
Do sredine 70-tih to je bio ekskluzivni ugostiteljski objekat zatvorenog tipa, čiji su gosti bili isključivo socijalistički rukovodioci, nakon čega postaje ugostiteljski objekat otvorenog tipa. Tokom posljednjeg rata (1992-95) u objekatu se nalazio štab jedne od jedinica Armije BiH.
Graditeljska cjelina - kompleks vila u Petrakijinoj ulici je 2009. uvrštena na listu nacionalnih spomenika BiH.