Bošnjački institut - Adil-beg Zulfikarpašić

Bošnjački institut osnovan je sa ciljem prikupljanja i proučavanja kulturno-historijske baštine Bošnjaka i Bosne i Hercegovine.

01.07.2016.

Posjetioce privlači bogatstvom sadržaja, ali i time što je spoj dva vakufa - u centralnom dijelu kompleksa, koji je vakuf Adil-beg Zulfikarpašića, nalazi se objekat Gazi-Husrev begovog hamama iz 16. stoljeća.

Adil-beg Zulfikarpašić

Adil-beg Zulfikarpašić rođen je 1921. u Foči, u begovskoj porodici Čengića. Otac mu je bio veleposjednik, gradonačelnik Foče tokom 25 godina i član Vakufskog sabora u Sarajevu.

Iako član bogate i ugledne porodice, Adil se još u ranoj mladosti zainteresovao za izgradnju pravednijeg društva, pa kao gimnazijalac pristupa komunističkoj omladini, a potom i Komunističkoj partiji Jugoslavije.

Kao jedan od organizatora štrajka u lokalnoj drvnoj industriji je 1937. isključen iz Fočanske gimnazije, a 1939. dolazi i u sukob sa Partijom, jer je podržao književnika Miroslava Krležu, kojeg je partijsko rukovodstvo optužilo za „idejno skretanje“.

Na početku Drugog svjetskog rata Zulfikarpašić radi na formiranju partizanskog odreda u Foči, a početkom 1942. ga u Sarajevu hapse ustaše. Nakon teškog mučenja osuđen je na smrt, ali je kazna, zbog toga što je bio pripadnik ugledne porodice i jer su mu brata ubili četnici, preinačena u robiju. Na putu prema zatvoru Lepoglava bježi fašistima i vraća se među partizane.

U prvoj vladi socijalističke BiH bio je pomoćnik ministra trgovine. Ipak, ubrzo je uvidio da je među komunistima došlo do pomame za materijalnim, pa odlazi u emigraciju.

U Austriji studira političke nauke i piše za neku američku novinsku agenciju, a kada 1954. dolazi u Švicarsku već je stekao ugled bitnog predstavnika bošnjačke dijaspore.

U Švicarskoj pristupa Liberalnoj internacionali, preko koje dobiva pristup evropskoj političkoj i ekonomskoj eliti, te pokreće i vlastiti biznis.

Bošnjački institut u Cirihu

U želji da osnuje instituciju koja će se baviti proučavanjem Bosne i promoviranjem njene kulture, intenzivno prikuplja potrebnu građu, te 1988. osniva Bošnjački institut u Cirihu.

U domovinu se vraća sa početkom demokratske tranzicije 90-tih. Sa Alijom Izetbegovićem osnovao je Stranku demokratske akcije, ali su se ubrzo razišli, nakon čega je Adil-beg pokrenuo Muslimansku bošnjačku organizaciju, sa kojom nije imao naročitog uspjeha.

Bošnjački institut preselio je 2001. godine u Sarajevo, a za potrebe njegova funkcionisanja uvakufio je gotovo svu svoju imovinu.

Adil-beg Zulfikarpašić umro je u Sarajevu 21. jula 2008. godine, a ukopan je u turbe u dvorištu svog vakufa - Bošnjačkog instituta.

A, njegov Bošnjački institut je do dana današnjeg izrastao u jednu od najznačajnijih naučnih i kulturnih ustanova u BiH.

Posjeduje biblioteku sa preko 200.000 naslova, arhiv video, audio i pisane građe, kartografsku zbirku, knjižaru, antikvarnicu, zbirku orijentalnih rukopisa sa 743 kodeksa i 1125 djela...

Tu je i vrijedna kolekcija berata, sultanskih dekreta pisanih na osmansko-turskom jeziku, te bogata kolekcija umjetnina sa preko 1500 djela renomiranih umjetnika.

Institut je otvoren za posjete, a u prekrasnom ambijentu ove značajne institucije redovno se dešavaju i razni društveni događaji.