Brusa Bezistan

Jedan od najljepših objekata iz doba osmanske vladavine u Sarajevu zasigurno je Brusa bezistan. Njega je 1551. u srcu Baščaršije, tadašnjeg gradskog jezgra, podigao Rustem-paša Opuković, veliki vezir i zet sultana Sulejmana Veličanstvenog, kako bi u njemu prodavao svilu koju je proizvodio u turskom gradu Bursi, po kojem je bezistan i nazvan.

01.03.2020.

To monumentalno kameno zdanje sa šest krovnih kupola, ulazima i dućanima na sve četiri strane svijeta je sa sjevera oivičeno ulicom Ćurčiluk veliki, sa zapada Bazardžanima, sa juga Kundurdžilukom, a sa istoka ulicom Abadžiluk.

U Brusa bezistanu su se pored tekstilnih proizvoda prodavale i kućne potrepštine i manji komadi namještaja, a putopisac Evlija Ćelebija, koji je u 17. stoljeću boravio u Sarajevu, opisao je ovu građevinu riječima:

“...Glavne ulice su čiste i kaldrmisane, a u jednoj krasnoj zgradi sagrađenoj od tvrdog materijala nalazi se kupolama pokriven bezistan. U njemu ima svakovrsne indijske, sindske, arapske, perzijske, poljske i češke robe. Ovamo donose na tovarnim konjima bezbrojnu različitu skupocjenu robu na prodaju Dubrovnik i velika Venecija...“.

Kako je Sarajevo često gorilo, u dvije posebne kamene niše bezistana pohranjivani su najvažniji gradski dokumenti tog doba.

Muzej Sarajeva

Muzej grada Sarajeva osnovan je 1949. sa zadatkom očuvanja historijske i kulturne baštine Sarajeva. Čine ga centralna zgrada, depoi i pet depandansa: Muzej Sarajevo 1878-1918 (osnovan 1953. kao Muzej Mlada Bosna), Muzej Jevreja (1966), Svrzina i Despića kuća (osnovane 1960-ih) i Brusa bezistan (2004).

Tokom opsade Sarajeva u 1990-im bezistan je oštećen, a nakon obnove, od 2004. služi kao jedan od pet depandansa Muzeja Sarajeva, sa ulazom iz ulice Abadžiluk.

Stalna postavka muzeja Brusa bezistan hronološki predstavlja arheološki materijal iz prahistorije, antike i srednjeg vijeka, dok se na galeriji nalaze eksponati iz osmanskog i austrougarskog perioda.

Pored predmeta iz neolitskog naselja Butmir i mikenske keramike iz željeznog doba sa Debelog brda, Muzej čuva "Ilidžansku pateru" - fragmente posude iz 2. stoljeća n.e, sa  najstarijim prikazom ljiljana pronađenim u BiH, kao i vrijednu opremu osmanskog ratnika...

Najveću pažnju privlači maketa Baščaršije na prelazu iz osmanskog u austrougarsko doba, koju je po uputama historičara Hamdije Kreševljakovića 1953. izradio maketar Husein Karišik. Brojni objekti prikazani na maketi srušeni su iza Drugog svjetskog rata, a mnogim drugim promijenjena je namjena.

Među eksponatima se nalaze i maketa Gazi Husrev-begove džamije iz 1932. godine, kao i vratničke Miščine mahale, koja je izrađena po uputama Juraja Neidhardta, arhitekte koji se zalagao za očuvanje autentičnog izgleda Baščaršije.   

Graditeljska cjelina - Brusa bezistan (Rustem-pašin ili Mali bezistan) je 2016. proglašena nacionalnim spomenikom BiH.