Kazandžije i Kazandžiluk

Iako je prostor današnjeg Sarajeva bio naseljen i prije dolaska Osmanlija, godinom začetka grada smatra se 1462. godina, kada je nastala vakufnama (zakladnica) osmanskog vojskovođe Isa-bega Ishakovića, kojom on nalaže osnivanje nekoliko javnih objekata, koji će postati jezgrom budućeg šehera.

01.05.2018.

Uz tursku vojsku stigle su i razne zanatlije, od kojih se neke pominju već u prvom katastarskom defteru (popisu) iz 1489. godine.

U defteru iz 1528 – 1536. godine pominju se kazandžije, zanatlije koje ime duguju tome što su izrađivale i kazane – kotlove za vojsku.

U taj esnaf (zanatski ceh) ubrajale su se sve zanatlije koje su kovale predmete od bakra, pretežno posuđe za jelo, piće i vodu, te kalajdžije koje su te predmete prevlačili kalajem ili kositrom, potom ih ukrašavajući različitim tehnikama, od kojih je najpoznatija bila savat (graviranje u bakru). 

Zasebna čaršija

Pored općih naziva kazandžije i kalajdžije, ove zanatlije nazivane su i po stvarima koje su izrađivali, pa su tako postajale ibrikčije (majstori koji su pravili ibrike, posude za čuvanje vode), fenjerdžije (oni što su izrađivali fenjere, lampe), tasari (koji su radili taseve za vage)...

Sarajevske kazandžije su svoju zasebnu čaršiju dobile najvjerovatnije u drugoj polovini 16. stoljeća. 

Čaršija je izgrađena uz istočni kraj Baščaršijskog trga (ulice Baščaršija), dijelom na zemljištu Isa-begova vakufa, a dijelom na zemlji bogatog sagrdžije (kožara) Sagrakči hadži Mahmuda, upamćenog po tome što je podigao džamiju na Ulomljenici.

Sve do prve polovine 20. stoljeća ta čaršija bila je znatno veća nego što je danas, a pored današnje ulice Kazandžiluk pripadao joj je i prostor Luledžine ulice i dijela ulice Oprkanj, koji je za osmanske vladavine bio poznat kao Ibrikčijska čaršija.

Danas ambijentalna cjelina u koju spadaju Kazandžiluk, Male Daire i Luledžijina ulica, koja je 2009. proglašena i nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine, predstavlja jednu od najočuvanijih cjelina na Baščaršiji.

Original Sarajevo Quality

U njoj je sačuvan autentični izgled ulica, ali i tradicija kazandžijskog zanata, što predstavlja raritet u današnjoj sarajevskoj čaršiji, u kojoj o zanatima koji su djelovali u pojedinim ulicama još jedino svjedoče nazivi tih ulica.

Sarajevske kazandžije danas izrađuju nekoliko desetina predmeta od bakra za svakodnevnu upotrebu, poput tradicionalnih setova za kahvu, ali i veoma lijepe suvenire, koji putuju širom svijeta, svjedočeći o zanatskoj tradiciji koja u Sarajevu evo u kontinuitetu djeluje već skoro 500 godina.

Original Sarajevo Quality je oznaka autentičnog sarajevskog kvaliteta, koja kupcima garantuje da su proizvodi izrađeni na tradicionalni način. Među sarajevskim majstorima kazandžijama posjeduju je Huseinović Muhamed i Ismet u Kazandžiluku, te Alić Nermina i Kazaz Edin, čiji se dućani nalaze u ulici Kovači.